18.9. Градустық шамаларының анықталуы: А) 30-салдың тық шамалары Б) 90°-тың тығыз шамалары Ә) 180°-деген дөңгелек

Шарты анықтау үшін, біз өзіндік шамаларды анықтау өзіндігі мен анықтама анықталуын дұрыс анықтау керек.

А) 30-салдың тық шамалары: Тық шама құрамында бар шамалар шамалардың абсолюттык мөлшерін, бір толық айнамасынан бүгінгі айнымалысына бөледі. Өйткені 30-салдың тық шамаларының анықталуы үшін, біз шамалар тақырыпшасын көзделген айнымалысына бөлеміз.

30-салдың айнымалысы бойынша, тық шамаларды ішкі бөлшектері бар. Біз 4 ғана ішкі бөлше табаймыз: 30, 60, 90 және 120.

Б) 90°тың тығыз шамалары: Тығыз шама, айнымалыларының біртайынсынан орналасу керек. Орташала оларды көзделген айнымалысы бе екендігімен, біз 90°тың анықталуын білу үшін бізге онымен байланысты барлық бөлшектер тиісінше болатын шамалар қажет. Тығыз шамаларда айнымалыларының біртайындары төмендегі тізімде көзленген: 0°, 90°, 180°, 270°, 360°, 450° және т.с.

Ә) 180°-деген дөңгелек сектордың қандай нәрселері болады? Дөңгелек сектор, бүрінші дөңгелектің мүшелерді бириктеткен беті. Біз өзіндік мөлшерде өзіндік дөңгелек сектордың анықталуын білуіміз керек.

180°-деген мөлшерде дөңгелек сектордың барлық мүшелері тең болғандығымен, ол сектормен айтылып отыр. Дөңгелек секторде мүшелерінің санының анықталуы керек болса да, қандай санда болатындығын көрсету үшін қатарынан анталаларын тексеріп, дөңгелек секторды дұрыс нүктеулерге бөлу керек.

Мысалы, дөңгелек сектордың мүшелерінің саны 6 болса, оның анықталуы бұл: 180° / 6 = 30°. Олардың бөлшек бұрышынан өтпейтін 30° тыңдаулар 6 бастап отырғанын көрсетеді.

Сол себептердің көмегімен, 18.9-дың тық ответін білу үшін:

А) 30-салдың тық шамалары: 4 ғана ішкі бөлше бар: 30°, 60°, 90°, 120°.
Б) 90°-тың тығыз шамалары: 0°, 90°, 180°, 270°, 360°, 450° және т.с.
Ә) 180°-деген дөңгелек сектордың мүшелерінің саны белгіленбеген, ал санын белгілеу үшін дөңгелек сектордың көбейтені 6 болса, мүше саны 6 болады. Олардың өтпейдін 36° құрайтын нүктеулер сонымен бастап отырады.