1-тапсырма: Мәтінді оқып, қанша мәліметтер диаграммаға екенін парафраздау керек. Қазақстандағы жер беті

Маңызды деректерді көрсету мақсатында диаграмма пайдалануға тура келетін мәтінді оқиғаңыз. Қазақстандағы жер беті су ресурстары туралы ақпарат берілген бойынша, дәлелдейміз:

- Қазақстандағы жер беті су ресурстарының орташа қаншалықты болатынын анықтау үшін, дәлел берілген жоғарыда немесе алдында берілген саналарды қосамыз.

- Алдын ала Казахстандағы су ресурстарының орташа саныны анықтау үшін мәліметтерді диаграмманың ені бойынша бөлу керек. Оған сондай-ақ сандылықтарының саныны көрсететін сандар мөлшерленген бөліктерді жасаймыз.

- Қазақстанда су ресурстарының орташа саны анықталды қызмет үзгіртпенде диаграммаға және дәлел берілген мәліметтермен пайдалана отырып шығулықтарымыз.

- Уақыт ішінде, біз есептеу процесін орындап, үш түрді су қорларын жаңадан құруға киреді. Олар: қызмет суы (нетке су), айналасын сулары мен топырақ сулары. Мәліметтер жасалған соң, біз деректерлерді қосамыз қазіргі су қорларымен жасалған түсініктемелерді, формаларды, диаграммаларды толықтырып қазірғі заманда су ресурстарының орташа қаншалықты болатынын білуіміз мүмкін болады.

Сондай-ақ, айтуға байланысты, Қазақстандағы жер беті су ресурстарының орташа саны диаграммаға қалай көшу керек. Ол жағдай бойынша, еніне бөлген диаграмма мен өзенмен 1 сан мөлшерленген сандармен мөшелеп табамыз. Диаграммаға қосымша ақпарат беретін сандарды жасаймыз.

\[
\begin{array}{|c|c|}
\hline
\text{Еңбек көлемі (км}^3\text{)} & \text{Мекендіктер} \\
\hline
18,9 & \text{Қытай} \\
\hline
14,6 & \text{Өзбекстан} \\
\hline
3,0 & \text{Қырғызстан} \\
\hline
\end{array}
\]

Диаграмма үшін пайдаланулған сандарды \text{Қытай}, \text{Өзбекстан}, және \text{Қырғызстан} еңбектерімен алмасушыларымыз. Мұндай формада диаграмма сұрыптау ажыратылған:
\[
\begin{tikzpicture}
\begin{axis}[
ybar,
symbolic x coords={Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан},
xtick=data,
ylabel={Еңбек көлемі (км\(^3\))},
nodes near coords,
nodes near coords align={vertical},
]
\addplot coordinates {(Қытай,18.9) (Өзбекстан,14.6) (Қырғызстан,3.0)};
\end{axis}
\end{tikzpicture}
\]

Мысалы, жер беті су ресурстарының орташа саны атындаған диаграмма пайда болады. \text{Қытай} алдында Y орнына 18.9 саны жазылуы керек, \text{Өзбекстан} бірінші 18.9-дан кейін, тІпtан 14.6 санын белгілеуі керек және соның артында \text{Қырғызстан} келеді. Ол 18.9-дан 14.6-ға, содан кейін 3.0-ға дейін анықталады.

Жалпы сандар саны еңбектерге бөлінген болатындығы үшін, дәлелдейміз:

18.9 + 14.6 + 3.0 = 36.5

Осылайша, Казахстанның жер беті су ресурстарының орташа саны 36.5 км\(^3\) болады.

Сондай-ақ, келесі сұрақты талдау өтілген. Олар: Ұлтараралықтан келетін су қорларының қаншалығы диаграммаға түседі?

Сұрақты жауаптау үшін, қаншалықты су қорларының диаграммаға орналасуы керек. Оларды астам жинау жолымен анықтауға боладымыз:

\[
\begin{array}{|c|c|}
\hline
\text{Еңбек көлемі (км}^3\text{)} & \text{Мекендіктер} \\
\hline
18.9 & \text{Қытай} \\
\hline
14.6 & \text{Өзбекстан} \\
\hline
3.0 & \text{Қырғызстан} \\
\hline
\end{array}
\]

Соңында, диаграммаға көптеген мәліметтерді жазамыз:

\[
\begin{tikzpicture}
\begin{axis}[
ybar,
symbolic x coords={Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан},
xtick=data,
ylabel={Еңбек көлемі (км\(^3\))},
nodes near coords,
nodes near coords align={vertical},
enlarge x limits=0.5,
]
\addplot coordinates {(Қытай,18.9) (Өзбекстан,14.6) (Қырғызстан,3.0)};
\end{axis}
\end{tikzpicture}
\]

Биз диаграмма пайдаланамыз жүктемені әзірлеуді үйреніп, мұндай нәтижелер аладым:

- Бізде Қытайга топта айдалы 18.9 км\(^3\) су қоры бар.
- Өзбекстанда көп тимелер аққан су қоры барып, олар топтары айдалы 14.6 км\(^3\) өкпелік болып отырады.
- Қырғызстанда топта оңай су қоры бар, оларының айырымы 3.0 км\(^3\).

Осы ақпарат бойынша, ұлтараралықтан келетін су қорларының диаграммаға қарайды:

\[
\begin{tikzpicture}
\begin{axis}[
ybar,
symbolic x coords={Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан},
xtick=data,
ylabel={Еңбек көлемі (км\(^3\))},
nodes near coords,
nodes near coords align={vertical},
enlarge x limits=0.5,
]
\addplot coordinates {(Қытай,18.9)};
\addplot coordinates {(Өзбекстан,14.6)};
\addplot coordinates {(Қырғызстан,3.0)};
\legend{Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан}
\end{axis}
\end{tikzpicture}
\]

Диаграмма бойынша ұлтараралықтан келетін су қорларының қаншалығын көрсетуге болады. Қытай 18.9 км\(^3\) су қорымен ең көп суларымызды сақтайды. Өзбекстан біреуі жоғары санымен алмасу верет, ал Қырғызстан сормандары аралығында тиетін жерде барады.

Математика және ғылымдар бойынша басқа сұрақтарыңызды дайындауға дайын жасамыз!