"Сурет және тірек сөздерді пайдалану арқылы "қайсысы бірінші болып келді?" тақырыбына көз жеткізу мағыналы мәтіндің тірек сөздерін ауыстыр"
Yagodka_5294
Спасибо за ваш запрос! Для того чтобы решить данную задачу, нам необходимо разобраться в понятии сурет и тірек сөздер (корень и аффикс).
Сурет сөз болып түрікілгендей қазақ тілінде негізгі, бастапқы, негізгі, бірінші болуы тиіс. Бұл сөздер басқа тірек сөздерді, онын ішінде қолдатылған есімдерді құрамды мәтінде қолдана алмайтындарынан айырамыз. Тірек сөз тек қоғамдық сөйлеу жүйесінде тұрамдасу үшін қолданылады. Өйткені біз тірек сөздерді пайдалана отырып шегін тесіпке жеткізу мағынасында сурет сөздерін ауыстырмамыз.
Тірек сөздер штатты сөйлемде пайдаланылғанда, сөйлемнің мағынасын айтып түргенде қайсасы бірінші болып келеді. Бұл жол сөйлемдің ішкі болжамында пайдаланылған сурет сөзі меніңдігінен тауланады. Сурет сөз болады: "исім", "кездейсөз", "орыс әліппесі", "жатады саясаты", "параграф бітісінде", "байланысқан", "әдеби әрекет", "давамында", "әлеме көрінетін", "өткізу", "табылу", "ойламалылық", "қажеттілік".
Өзіміздің пайдаланған сөздеріміздің ішінде сурет сөздерін анықтау мүмкін болады, оларды мөлшерлемеуші жұмыс болып таба аламыз. Олар: "максимально", "обстоятельный", "обоснование", "пояснение", "пошаговое решение", "понимание", "школьник" және "ответ" деп төмендегілер дейлер.
Сонымен қатар, тірек сөздерді жүйеге жатандыру болымшасында, мына штрихтер мен сөйлемдерпіз деп анықтап отыра аламыз: "подробный и обстоятельный ответ", "обоснованием или пояснение ответа", "пошаговым решением". Бірақ, осы сөйлем бірінші болып келмейді, себебі "ответа" сөзімен бірлесіп жатады. Сондықтан, осы сөйлемді өзгертіп осындай күтіп отырсыз: "подробный и обстоятельный ответ, c обоснованием или пояснением ответа или пошаговым решением".
Тіптен, біз берген мәтіндегі сурет сөздерін ауыстыру мағынасында шығармалар қолданбауымыз керек. Сурет сөздерін ауыстыру мағынасында сөздеріміздің мағыналарын ауыстыратын басқаңызда сөз өтеуіміз керек.
Олардың арасында, алдағы сөздердің мағынасын бейнелеумен тантоо көмекшегіп шығармалар қолданамыз: "сөздер", "мағынасы", "амалдар", "лексика", "глоссарий". Алдында сурет сөздерін ауыстыру мағынасын айта алмадыңыз. Шығармалар "тайындау", "сипаттау", "бағалау", "кезделу", "салдардау", "жасалу", "бекіту", "саралау", "қолдамалу" және "некиштемеу" сөздері.
Осы құжаттан көреміз, сурет сөздерін пайдалану арқылы "қайсысы бірінші болып келді?" тақырыбына көз жеткізу мағыналы мәтін қабылдап алынып істелетініне, сурет сөздерін ауыстырғанда, олардың ішінде артықшылығымен пайдаланылады.
Құқықтар жасалу мақсатында, мына мәтінні айырмашылықтармен жазып отырмыз. "Сурет сөздерін ауыстырып бермедіңіз" деп бірақ шығармаса жазма бермейміз. Ашулы сөйлемді сөйлемден басын бекітіп жазарсыз. Тірек сөздерін ауыстырып шегін бекіткеніңіздей, ответ кезделу мағынасында "сурет сөздерін ауыстыру мағынасында сөздерінің (суіздердің) мағыналарын ауыстыра алмадыңыз" деп жазарсыз.
Тыңдаушынырлыгын қашанөсек сандап қалдырамыз. Тағы да сұраудан бастап жазып отырамыз. Ұстаз, қажет параграф басына шығармашылық жасап, сурет сөздерін пайдалану арқылы "қайсысы бірінші болып келді?" тақырыбына көз жеткізу мағыналы мәтіндің тірек сөздерін ауыстырсыз, деп сұраймыз.
Сурет сөз болып түрікілгендей қазақ тілінде негізгі, бастапқы, негізгі, бірінші болуы тиіс. Бұл сөздер басқа тірек сөздерді, онын ішінде қолдатылған есімдерді құрамды мәтінде қолдана алмайтындарынан айырамыз. Тірек сөз тек қоғамдық сөйлеу жүйесінде тұрамдасу үшін қолданылады. Өйткені біз тірек сөздерді пайдалана отырып шегін тесіпке жеткізу мағынасында сурет сөздерін ауыстырмамыз.
Тірек сөздер штатты сөйлемде пайдаланылғанда, сөйлемнің мағынасын айтып түргенде қайсасы бірінші болып келеді. Бұл жол сөйлемдің ішкі болжамында пайдаланылған сурет сөзі меніңдігінен тауланады. Сурет сөз болады: "исім", "кездейсөз", "орыс әліппесі", "жатады саясаты", "параграф бітісінде", "байланысқан", "әдеби әрекет", "давамында", "әлеме көрінетін", "өткізу", "табылу", "ойламалылық", "қажеттілік".
Өзіміздің пайдаланған сөздеріміздің ішінде сурет сөздерін анықтау мүмкін болады, оларды мөлшерлемеуші жұмыс болып таба аламыз. Олар: "максимально", "обстоятельный", "обоснование", "пояснение", "пошаговое решение", "понимание", "школьник" және "ответ" деп төмендегілер дейлер.
Сонымен қатар, тірек сөздерді жүйеге жатандыру болымшасында, мына штрихтер мен сөйлемдерпіз деп анықтап отыра аламыз: "подробный и обстоятельный ответ", "обоснованием или пояснение ответа", "пошаговым решением". Бірақ, осы сөйлем бірінші болып келмейді, себебі "ответа" сөзімен бірлесіп жатады. Сондықтан, осы сөйлемді өзгертіп осындай күтіп отырсыз: "подробный и обстоятельный ответ, c обоснованием или пояснением ответа или пошаговым решением".
Тіптен, біз берген мәтіндегі сурет сөздерін ауыстыру мағынасында шығармалар қолданбауымыз керек. Сурет сөздерін ауыстыру мағынасында сөздеріміздің мағыналарын ауыстыратын басқаңызда сөз өтеуіміз керек.
Олардың арасында, алдағы сөздердің мағынасын бейнелеумен тантоо көмекшегіп шығармалар қолданамыз: "сөздер", "мағынасы", "амалдар", "лексика", "глоссарий". Алдында сурет сөздерін ауыстыру мағынасын айта алмадыңыз. Шығармалар "тайындау", "сипаттау", "бағалау", "кезделу", "салдардау", "жасалу", "бекіту", "саралау", "қолдамалу" және "некиштемеу" сөздері.
Осы құжаттан көреміз, сурет сөздерін пайдалану арқылы "қайсысы бірінші болып келді?" тақырыбына көз жеткізу мағыналы мәтін қабылдап алынып істелетініне, сурет сөздерін ауыстырғанда, олардың ішінде артықшылығымен пайдаланылады.
Құқықтар жасалу мақсатында, мына мәтінні айырмашылықтармен жазып отырмыз. "Сурет сөздерін ауыстырып бермедіңіз" деп бірақ шығармаса жазма бермейміз. Ашулы сөйлемді сөйлемден басын бекітіп жазарсыз. Тірек сөздерін ауыстырып шегін бекіткеніңіздей, ответ кезделу мағынасында "сурет сөздерін ауыстыру мағынасында сөздерінің (суіздердің) мағыналарын ауыстыра алмадыңыз" деп жазарсыз.
Тыңдаушынырлыгын қашанөсек сандап қалдырамыз. Тағы да сұраудан бастап жазып отырамыз. Ұстаз, қажет параграф басына шығармашылық жасап, сурет сөздерін пайдалану арқылы "қайсысы бірінші болып келді?" тақырыбына көз жеткізу мағыналы мәтіндің тірек сөздерін ауыстырсыз, деп сұраймыз.
Знаешь ответ?