Мәтіннің тілдік ерекшеліктерін сипаттауымыз

Мәтіннің тілдік ерекшеліктері декларативтік, инструктивтік, нормативтік және эспрессивтік ерекшеліктер болып туралымыз. Давайтын мәтіннің ерекшеліктерін бір-бірден анықтауымыз:

1. Декларативтік ерекшеліктер: Бұл мәтіндік атқарушының немесе автордың түйіндемеңізге немесе сабақтың мазмұнына қатынасуға арналған көрсеткіштерді таңдайтын ерекшеліктерді қамтиды. Мысалы: "Белгілі бір тарапта, бірде-бір ернине сөйлеу түрін анықтау", "Мәтіннің бастамасы кейбір сарайларды ескертуде", "Мәтінге сілтейтін теориялар", "Тақырыпты қозғалтқышты сипаттау".

2. Инструктивтік ерекшеліктер: Бұл мәтін арқылы оқушыларға, жұмыс істеушілерге немесе кіруге арналған негізгі тәртібтерді береді. Оның сипаттаушы мәтіннің дегеніміз қолданушыға не істеушіге кірген назарына береді. Мысалы: "Тәсілдеме жазу күнтізбеліктері", "Тақырыпты білу мәтіндері", "Таратулар мен шарттар".

3. Нормативтік ерекшеліктер: Бұл мәтіні белгілі бұйрықтар, құқықтар, стандарттар немесе ерекшеліктерге сәйкес береді. Мысалы: "Грамматикалық түрлендірулер", "Өртелген терминдерті анықтау", "Райымдылық шарттар".

4. Эспрессивтік ерекшеліктер: Бұл мәтіннің авторының/тілшісі арқылы дауылдату, тарату, ішекеттеп табу, денсаулықпен қамту болып табылады. Мысалы: "Дұрыс/жарым жарымсыз жүктеп табады", "Өртелген ағылшынша сөздер", "Әлемге жататын сөздер".

Мекенжайды түрде, мәтіннің тілдік ерекшеліктерін сипаттау қанағаттандыру үшін мәтіннін ерекшеліктерде дайындалтып, жұмыс істеуге оқушылардың дайын отырысын беруге болады. Олар еркін формада қолданыстары боладылар. Сондықтан, мектепке бағытталған барлық жағдайларға арналған ерекшеліктерді, роликтерді немесе диагонастикалық сынақтарды ашуды ұсынуға болатын тексергіш қолданбаны ұсынамыз.