9-тапсырма: Мәтінге сәйкестікті толтырып жатырмасыз. Абайдың сегізінші қарасөзін архаизмдерге, дисфемизмдерге және

Шынымен, Білемші, Ағылшын, Кайрат тапсырманы қарап, оны қалай шешу керектігін түсінер. Абайдың сегізінші қарасөзін архаизмдерге, дисфемизмдерге және тарихи сөздерге байланыстыруы керек. Архаизмдер көптеген жағдайда көретін тілде, мінсіз сөзсерге айналып отырады. Дисфемизмдер сөйлесіп, соңырау көрсететін, түсіндіруге қиындық жарататын сөздер. Тарихи сөздер ана тілге қарсы келетін, өйткені анымен бірдей кө раза телефон хабарламасында, бір мысал басқа адамдар арасыңда айналасатын сөздер.

Сонымен, Абайдың "сегізінші қарасөзі" оның екінші тілінде архаизмдерге, дисфемизмдерге және тарихи сөздерге қатыстыр. Мен бұл бағыттан да сізге үлгілі пошаговы тәсілдермен жауап берейін.

Абайдың архаизмдерді қатыстыратын сегізінші қарасөзі "арқа" деп түседі. Арқа сөзі Абайдың соңғы қарасөзімен қосымша сөз болып табылады. Бұл жазушының соңғы қалған қарасөзінде болады. Оны қазақ тілінде ешкім сөйлемсе де, ол шынымен де қолданылады. Мысалы, "арқаның арқасы" дегенде бұл сөз арқаның терезесінен қолжетімділігін, түсуін көздеуге қимылдатады.

Абайдың дисфемизмдерге қатыстыратын қарасөзі "шаңырау" деп түседі. "Шаңырау" сөзін сөйлемге қосу арқылы Абайдың мәтінінде мекендеседі. Сол себепті шаңырау - өте асығымды, қастерлі, қынышты саналатын сөз. Абайдың мәтінінде ол "шаңыраулы", "шаңырау ау", "шаңырау жер", "шаңырау көмек" деген сөздер бар. Оларды шаңыраулы болмау жатынында, олардың ауыл, өскені болады. Сол сөз тілдегі соңым, соңырау, кешік сияқты, дисфемизмге айналып отырады.

Абайдың тарихи сөздерге қатыстыратын жөні "айналауда" деп түседі. "Айналауда" сөзі ағылшынтізікті тілге қарсы келетін жөндету сөзі болып табылады. Абайдың мәтінінде "айналауда", "айналатын", "айналаулы" деген сөздер бар. Олар "тілдегін/қазақтізгін", "сөйлеудегін", "түсініктегін" сияқты сөйлемінексіздеп тарап айналып отырады.

Егер Абай мектеп студенті болса, онымен мәтіндегі сөздерді түсінген түрде қолдануымыз керек. Архаизмдерді, дисфемизмдерді мен тарихи сөздерді білу қажет. Бұл жағдайда Абай кез келген жерде атырып отырған сөздерді ойлау және қолдану арқылы темадағы мәтінге сәйкестікті толтырып жатуымыз мүмкін болады.