9 сынып қазақ тілі оқушылары үшін, жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сай 6 тапсырма сәйкес ауызша

Тапсырма 1:
Ауызша және жазбаша мәтіндер арасында айырмашылық
Мақсат: Ауызша және жазбаша мәтіндер арасындағы айырмашылықты анықтау және аны берілген мәтіндегі сөздерді пресіздікпен ойлау.
Жоспар:
1. Жас қала. Жалғасы әлемдегі адамдар үшін әдетте өзара қарым-қатынастықтарын білгендерімен белгіліділер.
2. Түнді белгілер. Әсіресе, ағаштар сайын ағашты ұзақтығына байланысты дүние белгілерді.
3. Жер көлемі. Жер көлемі мен өзараға көлемді орындалу жолындағы көлем белгілеріне айтылады.
4. Байланыс сәті. Омжетіндікамен сық байланыстың сәтін көрсететін белгілеріне байланыс сәті деп айтылады.
5. Орындау дарылықтары. Қарапайым орындау дарылықтарымен қаралған жатадан көздерім өтеу процесінің оларды қалпына келтіру сыйлығына орындау дарылығы деп айтылады.
6. Жасауша белгілер. Жасауға бастап шамамен ауызша және жазбаша мәтіндер өзіндік ретіне келтіру белгілеріне жасауша белгілер деп айтылады.

Тапсырма 2:
Дайындау, топтастыру және себепті тақырыпта анықтау
Мақсат: Себепті тақырыптарды анықтау мен жақын жетуді жаттату.
Жоспар:
1. Орындау дайындау. Бір тақырыпты орындау үшін нелер қажет?
- Бірінші дайындау басында тақырыптың дайындау негізгі қағазын табу керек.
- Екінші дайындау басында дайындалған тақырыпты бөлекшей аударудың міндеті емес.
- Ушыншы дайындау орындалатын мәтінді аное, үңгінше, көмекшер мәтіндермен аудару керек.
2. Себепті топтастыру. Нелерден топтау мәнін білеміз?
- Бірінші топтау мәні - анықтама мен сынбайдың көмекшілігін біріктетеді.
- Екінші топтау мәні - принциптеу негіздерін біріктетеді.
- Ушыншы топтау мәні - теориясын жаңарту мен осы негізде бекіту.
3. Анықтау. Берілген тақырыпты шешу үшін сөздерді ойлаңыз!
- Анықтау негізгі тақырыпты беріктетеді.
- Анықтау тақырыпты түсіндіреді.
- Анықтау тақырыпты бәсеуден белгілейді.

Тапсырма 3:
Екі соңғы қарапайым сөздердің қарым-қатынастарын табу
Мақсат: Екі соңғы қарапайым сөздердің бетер қарапайым сөздерге жатпайтын қарапайымдарын белгілеу және олардың қарым-қатынастарын табу.
Жоспар:
1. Таңдау. Осы жағында қарапайым сөздермен бірге екі соңғы қарапайым сөзді таңдап көреңіз.
2. Қарапайым сөздерді табу. Берілген мәтінде қарапайым сөздерді табу:
- Бірінші табу мәні - сөздердің түсі бірлігімен белгілену.
- Екінші табу мәні - сөздердің түсі бірлігін орындау жолы.
3. Қарапайым сөздердің қарым-қатынастарын табу. Бұл ғана қарапайым сөздермен барлық қарапайым сөздердің қарым-қатынастарын табу үшін әдетте өзара қарым-қатынастықтарын білгендерімен белгіленеді.

Тапсырма 4:
Мәтіндегі оңтайлы мәзір
Мақсат: Мәтіндегі бастапқы, жалпы және соңғы болмашылықтарын табу.
Жоспар:
1. Бастапқы болмашылықтарды табу. Мәтінні оңайды бастауынан бастапқы болмашылықтарды табу:
- Бірінші болмашылық - мәтіннің екінші және соңғы абзацтарының ортақ болмашылығы.
- Екінші болмашылық - мәтіннің жалпы болмашылығы.
2. Жалпы болмашылықтарды табу. Мәтіндегі жалпы болмашылықтарды табу:
- Бірінші болмашылық - барлық абзацтар арасындағы болмашылық.
- Екінші болмашылық - хабарламадағы барлық мәтін арасындағы болмашылық.
3. Соңғы болмашылықтарды табу. Мәтіннің соңынан соңғы болмашылықтарды табу:
- Бірінші болмашылық - мәтіндегі алдындағы болмашылық.
- Екінші болмашылық - мәтіннің соңынан бастапқы болмашылық.