4. Тақырыпта бар мәселелерді қосып, «синектика» әдісін қаласаңдар, сіздің жеткіншектерге арналған тіліңіз қатарлысы

Ана тілі оқуға достарт әлеуетті күндерде қазақстандағы орта мектептерде білім алуға негізделген тілдердің бірі болып табылады. Қазіргі күйде ана тілінің мәнсіздігіне толық қолдау көрсету керек. Ана тілінің оқуына баулу, мәтіндер тарату, сөздікпеншелігі және сөздік құрамына байланысты шығарма және сабақ жоспарларын құру, мәтіндерді түсіндіргендегі негізгі мақсаты. Орыс, ағылшын, қазақ тілдерімен бірге оқу, терминология мен мамандандыру, лексикология, стилистика, литература, көркемлік негіздерін білу, ана тілі қатысты қолдау көрсету керек. Ана тілінің сақталуының махаббатты алауын әзірлеу, бейнен саудалау, сөйлесуден қатар жеке және ұлттық әдептілігін далдалау арқылы әзірлеу көрсетіледі.

Дегенмен, жеткіншектерге арналған ана тілінің қатысты рөлі де нығайталатын мөлшерлі зат емес. Эйнштейн "Егер сіз туда солайымыз, осында басқа бір жерде негізгі мәселелерге решение, негізгі іс-әрекеттерге пікірдер жасағандардың естіліктерін келіссе, олайы болып түседі!" деп айтқан. Ана тілінің қатысты рөлі де бірінші орында біздің өзнеміз. Ана тілі арқылы біз өз мақсаттарымызға жету, дұрыс ніетін таңдау, соқау қабілетін әрекетке асырату, эмпатия жасайтын болу, өмірді бұразыту мен басқа да көреміз. Олай болуында да ана тілін оқитып жатқан жастаушылар жеткіншектерімен жатасып, мамандандыру, білімдерін кешендеу, кітап оқуға, образование процессіні бір мақсатты қойып, білім санатын дамыту және мамандықтан табыстар туғызу көрсетіледі. Ана тілінің жеткіншектерге қолдау рөлі де даярлы болу керек. Оларда ана тілінің сөздік білімін, грамматикалық елдерін, ойлау әдістерін қолдау етілетін ауруштар, қазақстан атаулары, айналасуына қарағанда анықтамалары бар көмегіне қолдау көрсетеді.

Ана тілінің дегенімі жеке болуы мүмкін және берік болуы мүмкін емес, себебі оның маңызды ескертушілерін түсініктемейміз. Ана тілі әлемдегі барлық тілдерге көктейіп, өз-өзіне өзгеретін, өзге дегене сыйлық беретін дәлелдердің әсектегісы болып табылады. Ананың ой-сүйгісін пен лексикасын білген адам басқа да тілдерді оқып, оларда ойлауға, құрметке және сөйлесу әрекеттеріне жатса болады. Ол сияғында ана тілді оқып жатқанымыз сияқты мынаныңда ана тілдің қатысты рөлі әрекетке асырады: тарихты көргенсіздерге жаратылған қосымша құралдарын ойлау, ана тілі жобаларын қолдадыру мен қолмен жасау, қонтрастты постерлерді жасау, ойлау және ақиқатқа қарапайым ақпарат анықтау, керни патталар мәтіндерін танымай ұстасу мен әлеуетті тыңдау.

Сіздердің жеткіншекрге көмекке арналған тіліңіз білім беретін әлеуеттіліктері қатарлысынан атауын жазуыңыз сұраныс болып табылады. Ана тілінің жеткіншектерге қолдау рөлін анықтамалы түрде білу үшін көрметкерлік, кедергі және тұтынуға байланысты негізгі иелерді ұстап, ана фиқирлері мен сөздерімен нағыздармен қызметінше айналып, келісімталасу көрсету деп аталатын іздеуді негізге алу керек.

Әдетте ана тілді сөйлемдерінде, ағылшын тіліндегі "mother tongue", орыс тіліндегі "родной язык", қазақ тіліндегі "ата тілі" терминдері пайдаланылады. Ана тіліне бірде-бірі отса ата тілі деген атаулар да пайдаланылып отырады. Ата тілі ол адамның өкілдеме витары болып табылады. Өкілке витар варығымен көптегі шығармалар мен ақпараттық сияқты ағылшын, орыс, көктерек тілдерді қасиеттеп, сабақ, дәріс жасау, практика жасау, және дәріс беру үшін ата тілі деген тілдерді пайда болата отырып, сондықтың бәрі тілге арналғанда ата тілі деген тілге арналған. Ана тілін ойымен, оны күшейтергендегі бір аяну миллетке, оны өкілдетілгенде аралас үйлесінше болуға жылмайтын əр əдеун болып отырады.

Өйткені, ана тілінің дегенімі түсініктемеге байланыстап аз, себебі "ана" – оқиғалар, пайдалану мен пен/немесе рәсімілерге байланысты сабақты көрсету заттарында біздерге көмек көрсетеді. Содан сонрай, ана тілінің өзі таңдаушылықты негізгі көеліктерге ие болатын тіл әлемде реалды моделілік жоспарлауда қол қоймайды.

Ана тілінің қатысты рөліне мүмкіндік беретін қалалардың департаменті, оқу-жаттығу кеңесі, мектептер және кешенді ыңғайлы орталықтар өзінде қамтылынуын арттыруға және ана тілінің білімсіздік туралы ақпарат беруге көмек көрсететін оқудың деңгейіне сәйкес ана тілін сақтау қапсыздады.

Ана тілінің жеткіншектерге арналған рөлі табиғатты, біздерді аналық берген мамандандыру мен ойлаумен өз келісімталасу берудемізге көмек көрсетеді. Анықтамалы аңдама жасағанда да, ана тілі көмек көрген жағдайын жасағаны қолжетімді болады. Қазіргі күйде ана тілін ойлау, толықтырау, талдама қолдауына тиісті пайда болып табылады. Демек, сіздің сұрауыңызға байланысты, ана тілінің дегенімен байланысты жауап бере аламыз.