24. Оқылым мәтінінен егжей-тегжей мен түсіндіру үшін құрмалас сөйлемдерді теріп жазу жолдарындағы особенностерді

Шартты сөйлемдер арқылы оқушыға егжей-тегжейді түсіндіру мақсатына арналған құрмалас сөйлемдер осы бейнеленген нүктелерге ие болады:

1. Дұрыс атаулы салыстырмаға жататын сөйлем. Мысалы, "Өтаным - алтын" дегенде алтын оқытушының отбасын жаттаушы өте қиындықты анықтауға және алтын өтанымына көмек көрсетумен байланысты болып табылады.

2. Теориялық факттарды айтуға арналған сөйлем. Мысалы, "Ен төбесінің массасы 9.8 м/с²" дегенде гравитацияның белгіленген мәнін түсіндіруді мақсат этеді.

3. Теорияның символдарын пайдалану арқылы көрсететін сөйлем. Мысалы, "s = ut + (1/2)at²" дегенде лифт шағынын кездейсо, уақыт, жылымдық шараларды пайдалана отырып таңдауға көмек көрсетеді.

Алайда, құрмалас сөйлемдермен жай сөйлемнен алып тастау жолдары арасындағы дифференциациялар осы ерекшеліктерге байланысты:

1. Құрмалас сөйлемдерге артықшылықпен сөйлем аяттарының пайдалануы дағдыланады. Мысалы, "Әр сапты олжалдым, бірақ шындығы бары бойымша емес." - сөзінде "бірақ" сөзі осындай тексеріп, шындыққа қандай пайдалану келедігін айтуға көмек көрсетеді.

2. Жай сөйлемнен алып тастау жолдары мол жоқ. Алайда, құрмалас сөйлемдерде белгілі алат видеолар, формулалар, диаграммалар, ағылшынша негізгі терминдер мен басқа жайындағы дереккөздер мен ахуалар пайдалануға мүмкіндік береді. Осының себебі, құрмалас сөйлемдер мылжымен әрекет ететін материалды суреттеп көрсету, жадтарды орындау және тапсырмаларды орындау процесін тиімді, қауіпсіз деңгейде немесе шын сауалдардың бетінде жасауға көмек көрсететіндігін білдіреді.

Т.Б. ойыншы, шартты сөйлемдерді мен құрмалас сөйлемдердің жай сөйлемнен алып тастау жолдарының арасындагы белгілі дифференциациялары бойынша школьниктерге барлық нұсқауларын жасау, түсіндіру және көмек көрсету мүмкіндігі бар. Материалды шығару процесінің қысыметтерін пайдалану арқылы, орындаушылар жетілсінбейтін бағаларды жетілдіру, анықтамалардың тапсырмаларынан дайындау және басын жіберу, мақсатына жету орталықтағы оқушылардың ойын-шешулерін алып алу, олармен ойыншылық активтілерин бекіту және мотивацияны арттыру мүмкіндері бар.