10-тапсырма: Сан есімнің мағыналық түрлерін берілген сөйлемдермен сәйкестендіріп жаз. 1. Кітапханашы мектепке 3000

1. Сан есімнің мағынасы "3000 оқулық" сөйлемімен сәйкестендірілгенде, бұл сөйлем кітапханашының оқулықтар санымен байланысты. Сонымен, оқулықтар санының өзгеруі бар. Сөйлемде айтылғанда "жақында көрмесі шықты ме?" деп сұраушы саны бірегей екі оқулықтар алуын істейді. Сондықтан, сан есімнің бір мүмкін мағынасы "қаталықпен көрмес" екенін айтарымыз. Шынымен де, кітапханашы 3000 оқулықты жалғастыруымен берілген сөйлемдегі "мағыналық түр" "жақында көрмес" екенін айтып отырып, мекендейтілген келесі сөйлемді ойлап, оны сәйкес көрсетеміз: "Кітапханашы мектепке 3000 оқулық әкелді, ал жақында көрмесі шықты."
2. Сан есімнің мағынасы "жаңа оқу жылында" екенін сәйкес көрсету үшін, мектепке үлкен санда оқулықтар келді деген сөйлемке осы мағыналық түрді сәйкестендірейік. Демек, оқулықтар саны жыл басынан бастап кеңейген болуы мүмкін. Ал сөйлемде "ал көргендерді кеңейтіп алуға болты ма?" деп сұраушы саны бірегей екі оқулықты тиіп алуын көрсетеді. Сондықтан, сан есімнің бір мүмкін мағынасы "кеңейту" екенін айтарымыз. Шынымен де, мектепке 3000 оқулық кітапханашы келді, ал көргендерді кеңейтіп алуға болады деп айтқан сөйлемдегі "мағыналық түр" "кеңейту" екенін анықтау үшін, мекендейтілген келесі сөйлемді ойлап, оны сәйкес көрсетеміз: "Жаңа оқу жылында мектепке 3000 оқулық кітапханашы келді, ал "көргендерді кеңейтіп алуға болады."
3. Сөйлемде, мектепке 3000 оқулық әкелгендері көріп тұрсыз ба? деген сұраушы саны уақыт ішінде оқулықтары босатылған болуы мүмкін, оларды мерекелеуден өткізіп жатасыз ба? дегенді көрсетеді. Оларды тізімге алып кетуді сенімдісіз бе? деген сұраушының саны де айтылуда. Сондықтан, сан есімнің бір мүмкін мағынасы "оқулықтарын тізімге алып кету" екенін айтарымыз. Шынымен де, мектепке 3000 оқулық әкелгендері көріп тұрсыз бе? деп сұраушы саны оқулықтарын тізімге алып кеткен екенін айтатын сөйлемге айтып отырып, мекендейтілген келесі сөйлемді ойлап, оны сәйкес көрсетеміз: "Мектепке 3000 оқулық әкелгендері тізімге алып кетті."
4. Алдағы сөйлемде "екі оннан артық" айырмацығы көрсетілген. Сондықтан, сан есімнің бір мүмкін мағынасы "оннан артық адам соялары" екенін әзірлейміз. Ал сөйлемде келесі мәні берілген даралықтарды еске алу керек: "Катардасында екі оннан артық адам келді."
5. "Қатарларда бірнеше адам келіп тұр" сөйлемдің мағынасы мен айтылуы бар. Сондықтан, сан есімнің бір мүмкін мағынасы "бірнеше адам келу" екенін айтарымыз. Ал сөйлемде келесі мәні берілген даралық жануарларды еске алу керек: "Дәл ондай жолмен тізілеу кезінде жүз дегендіңізге сенімдісіз бе?"
6. Егер сіз бөлек жолды табғандыңызды болмаса, немесе күлдсапты болсаңыз, онда сан есімнен пайда болатын болар екініштікті санашықтауларға бөлінеді. Берілген мақсат үшін бірінші мүмкіндікке есімін бересіз. Бірінші маңызды жол - оқулықтардың санын алған жерін табу. Оқулықтар нөмірленгенге, солай болса, сан есімі мен кейбір әдемі байрламаларды қолдану керек болады. Сондықтан, мысалдармен қарастырарымыз:
- Ауыл қонақтарын нөмірлендіруді қай мәселе боларымыз:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ... (можно продолжать эту последовательность по возрастанию)
- Мысалы, оқулықтарды санауға колданадық болса:
1, 1, 1, 2, 3, 2, 4, 5 ... (данному числу нельзя применить специфическую форму санау, потому что оно представляет собой комбинацию нескольких различных чисел)
Егер бізде кездесетін мүмкіндікті табсақ, оларды ойлап тапамыз. Дайындық бар қалдырмай жатса, оқушыны тікелей санаумен шәкірттейміз. Міндеттілік саны бірге дейін қастықтай аласыз. Сан есімін таңдамаған жағдайда кейбір мұғалімдер қауіпсіздікке суреттелер: "Бірнеше адам келіп жатқан, дәл ондаи жолмен тізілеу кезінде жүз дегендіңізге сенімдісіз бе?"
Сан есімні таңдап, адал жолмен решение бермегеншіктен, осы дауысқа қолдау көрсетеді: "Бірнеше адамның келу жолы немесе адамның орны кездесетін жол болады."