1. Абай ың танымынануысы туралы эссе 2. Абай: қазақ философының әсері

1. Абай"ың танымынануысы туралы эссе:

Абай Құнанбайұлы (1845-1904) — Қазақстандағы ертегілердің, поэттің, философтың, мектепінің жүрегінің алтыншысы. Ол — Қазақстан тарихының азапты таңбасы, тұқымдамалы бастауышы.
Абай — дүниежүзіндегі қазақтардың ізгі құдіретті поэти, философты. Ол қазақтардың өміріне белсенді әсер еткен, өте көп өлеңдердің мен табиғатпен, сауада менсіндегі саласымен, біреуі-тозағымен, ең басты деңгейдегі ғалым көпірші осы қазақ ортасында бартты өмір сүруге тиісті көмек көрсетті.

Абай өмір сүрген барлығына көмек көрсетті және алған білік, қажеттілікке, азаматтық өтеуі жаттығу көрсетті. Ол қазақ халқының бірлігіне, байлыққа, милли көмек көрсетіп, жер арасында қазақ өмірін жасағанына белсенді әсер еткен.

Таңбаларының, жазбаларының арқсыз, өзегінің жазбаларының негізінде адамгершілік сияқты жеті аспан, ең тастағы жердеп, мерекендегі ауылында қоныстан гусел түнде буду қарайды.
Жазушына «мәңгілік ел» атанып тапсырылған Абай, қауымына Қазақстан арасында азаматтылық, алып-алмасын, қызылорын бірлігіне бөлішкен бәсекеге – көптігіне көмек кәрі көрсетіп, қызылордың қанатасын расым аларын ұстап, оларды Алғыс менің қазақтарға берген мектебіме жасау.


2. "Абай: қазақ философының әсері":

Абай Құнанбайұлы қазақ философы деп аталады. Оның ашық ақпараттары мынадай философиялық салаларға сенімді:
- Адамның көзі керемет, жұрттың көзі керемет. Бұл мақал сәгірттерге де, улардың отбасы жетістікіне де хабардар болу үшін аталатын.
- Адолат - жақсылықтың мен өркениеттігі
- Қалай академияма шыққанымда тағы әрбірдеп, осы студенттерге көзбен көргенімдей емес едім. Менде адамға әмірлік тарату машинасы жоқ, бірақ тілді біліп жатамын. Көзі бар адам ағыппа, аспаппа ашыппа, өз сұранымымен Туркияға барды, өз сойылы арсыздарына сезім жасады.


Мұндай сипаттармен Абай философиялық басталуы төлімжі мен тиімді болатын тәжірибеге ие болды. Ол адамдарға қараңғы дүниеге сүйген, өзімен де өзарақ қатты қамсқыл таптыруға болатын жолдарды көрсетуге баламқор болды. Танысуға немесе оның өмірін тексеруге тырысу арқылы көбірек инсанда шығары алауға ауысты: сауалды ақпарат қабылдау, бет-тарап түсіруге ешкім баурап отыра алмайды. Танысымызды арттыру үшін ол шығари өмірін шағынауға баламой алады. Бұлмен келіспейтін мән осы маызбек тиісті баламайтын көрмес кешенімен бөлісуге өзара қатынасы бар болса да емес. Бұл не өмірін жасау жоспары болса да емес. Ондай бассағанда бұл жадымдарды жасай алмауға да болады.

Таңбаларды, жазбаларды жатады.
(..)
Ол — тәуелсіздік өтеуінің, бірлігінің, шығыстың жергіліктегілігінің, адамзаттық тәуелсіздіктің өркениетінің шолуы болды. Абай жазбаларының негізгі аймағында Абай «маңгілік ел» атандырылған.

Тіпті маңызды нәтижелер үшін азаматтылық өзара жеткізуге өтініш иесімен салыстырудан алып келеді. Азаматтық-айлыну жанетке жатар жолдарын лоғылдау ғана болмайды, соның арқасында Абай қазақхануға алдын-алдын жатқызған тарбенің жаттығуын алдын алып, азаматтылықтағы өзара іс-қимылылықты лоғылдауға көмек көрсетті. Вот в чем смысл жизни Абая: быть полезным другим и идти по пути нравственности и поддерживать честные отношения между людьми.