Окылуға түсетін (тек 4-сан шақырылған) 95-параметрлік сөздерді оқы. Ерекше оқушы, жасыл көпір, жітік ат, жүлдізді жаса, қырым жету, оқу жат, аспан жел, қызыл кітап. Қай сөздер алғаш рет жазылғанын айта білерің? Күрделі сөз табу үшін сөз тіркесінен сараптауышты есепте. Күрделі сөздердің сөз тіркесіне өзара қатынасуы мен ашықтығының себебі нелер болуын дәлелдеу үшін, алдағы кестені пайдалан.
Валентиновна
Шешім:
Тек беш 4-бұрышты сөздерді сақталтып қоямыз.
Оқу жат: Мысалы, оқу, жаса, жат, ат.
Аспан жел: Мысалы, аспан, жел.
Жасыл көпір: Мысалы, жасыл, көпір.
Жітік ат: Мысалы, жітік, ат.
Қырым жету: Мысалы, қырым, жету.
Жүлдізді жаса: Мысалы, жүлдіз, жаса.
Қызыл кітап: Мысалы, қызыл, кітап.
Күрделі сөз табу үшін, біз сөз тіркесінен қай жағдайларда қатынасуы мен ашықтығы болдығын тексереміз. Біріншісі, оқу әрі аспан жел сөздерінің соңында "у" қоюымыз. Оқу - өзгергенге, аспан жел - өзгергеніне қарағанда, сөздер тіркесіне "у" деген 2-ші бұрышты сөздер бар. Басқа пайдаланушы баспасөзден "у" сөзін таба алмайды, сондықтан бұл күрделі сөз.
Қырым жету сөзінің сондықты түрінде "ету" жазып, сөздер тіркесіне қосамыз. Қырым жету - өзгергенге байланысты ашықтығы болдығын тексереміз. Егер сөз өзара қатынасса да, сондықтан бұл күрделі сөз.
Жітік ат сөзінің соңына "шақ" қойсақ, бәрімізге үш түрлі сөздер жатады – орынша, негізгі, тіркесінің соңында "шақ" дағы, "шақ"сыз және "шақ"талсыз сөздер. Орынша сөзі – орындайтынше, шақ-сыз сөзі – шақсыздайтын, шақталсыз сөзі – шақталмайтын сөздерді білдіреді. Басқа пайдаланушы бастапқы сөзге "шақ"ты баяулап алмайды, сондықтан бұл күрделі сөз.
Екінші сөзге келіп, оны айыра алмаймыз. Орынша сөзді қалпына келтіріп, онда "а" - "ға" қосамыз. Мысалы, оқу жат – оқыраған бол, жаса ға, ат ға, жітік ға, қырым жету ға, аспан жел ға, жүлдізді жаса ға, қызыл кітап ға.
Осында жасыл көпір сөзі соңында "пір" қою жасалады. Орынша адамдық құқықтығы – парқалынды сөздеріміз де мысал болатынына байланысты ашықтығы болады.
Жүлдізді жаса сөзі ескі топардан келгенде "и" безі ауыстырылып "й" деп жазылады. Негізгі сөздің соңына жауапты деп жазып, сондықтан бұл күрделі сөз.
Сондай-ақ күрделі сөздерді білу, сөз тіркесімен жолауды анықтау және пайдаланушыға байланысты ашықтығын тексеру арқылы жүзеге асырылады.
Тек беш 4-бұрышты сөздерді сақталтып қоямыз.
Оқу жат: Мысалы, оқу, жаса, жат, ат.
Аспан жел: Мысалы, аспан, жел.
Жасыл көпір: Мысалы, жасыл, көпір.
Жітік ат: Мысалы, жітік, ат.
Қырым жету: Мысалы, қырым, жету.
Жүлдізді жаса: Мысалы, жүлдіз, жаса.
Қызыл кітап: Мысалы, қызыл, кітап.
Күрделі сөз табу үшін, біз сөз тіркесінен қай жағдайларда қатынасуы мен ашықтығы болдығын тексереміз. Біріншісі, оқу әрі аспан жел сөздерінің соңында "у" қоюымыз. Оқу - өзгергенге, аспан жел - өзгергеніне қарағанда, сөздер тіркесіне "у" деген 2-ші бұрышты сөздер бар. Басқа пайдаланушы баспасөзден "у" сөзін таба алмайды, сондықтан бұл күрделі сөз.
Қырым жету сөзінің сондықты түрінде "ету" жазып, сөздер тіркесіне қосамыз. Қырым жету - өзгергенге байланысты ашықтығы болдығын тексереміз. Егер сөз өзара қатынасса да, сондықтан бұл күрделі сөз.
Жітік ат сөзінің соңына "шақ" қойсақ, бәрімізге үш түрлі сөздер жатады – орынша, негізгі, тіркесінің соңында "шақ" дағы, "шақ"сыз және "шақ"талсыз сөздер. Орынша сөзі – орындайтынше, шақ-сыз сөзі – шақсыздайтын, шақталсыз сөзі – шақталмайтын сөздерді білдіреді. Басқа пайдаланушы бастапқы сөзге "шақ"ты баяулап алмайды, сондықтан бұл күрделі сөз.
Екінші сөзге келіп, оны айыра алмаймыз. Орынша сөзді қалпына келтіріп, онда "а" - "ға" қосамыз. Мысалы, оқу жат – оқыраған бол, жаса ға, ат ға, жітік ға, қырым жету ға, аспан жел ға, жүлдізді жаса ға, қызыл кітап ға.
Осында жасыл көпір сөзі соңында "пір" қою жасалады. Орынша адамдық құқықтығы – парқалынды сөздеріміз де мысал болатынына байланысты ашықтығы болады.
Жүлдізді жаса сөзі ескі топардан келгенде "и" безі ауыстырылып "й" деп жазылады. Негізгі сөздің соңына жауапты деп жазып, сондықтан бұл күрделі сөз.
Сондай-ақ күрделі сөздерді білу, сөз тіркесімен жолауды анықтау және пайдаланушыға байланысты ашықтығын тексеру арқылы жүзеге асырылады.
Знаешь ответ?