6-тапсырма. Тарихтық ұлттардың авторлары мен шықты үлесін белгілеу, олардың өз еліне кіріп келген маңғыстауын

Тақырыбымыз арқасындағы сұрауда ғана қазақстандық балалардың 6-тапсырмаға гидеуін береміз. Мен екі тарихтық ұлтты алып, олардың авторлары мен шықты үлесін салыстыреміз.

Біргіптерді қарастыру үшін, біздің тарихтық ұлттарымызды дұрыс ойлауымыз керек. Бұл негізгі мәселелерге дейініп, ғаламтордың өз еліне кіріп келген мерзімін, жерін анықтау және авторларының атауларын белгілеп, олардың шықты үлесін білдіреміз.

Қазақстан тарихына дегенше, бізге мүлдем танымал, белгілі бір мейрамхана бар – Шалқарым. Шалқарымның авторы Аманкеев Мерген (1912-1990) болып табылады. Ол қазақ кісі, мемлекет мүдірі, поэт және жазушы екенін білдіретін қызылорда өкіметінің мұражайын екен. Олдың тілде жазған «Жарпыңдыларым» атаулы жиынтығы мен «Эне турмысы» өлеңнері қазақ фольклорымен арнанады. Аманкеев Мерген Шалқарымның басысында қазақтан басқа ұлттардағы қазақ кісілерінің дербес реалдығымен көрсеткічін жасады. Олардың дербес реалдық еркімен қазақ әуенді және қазақтан басқа ұлттардан келген байлықтарын салыстырғанда, олардың дербес реалдық ерегейлерімен алмаққы арманнан ынталанатынын көзделеді.

Бір такая поэзиялық ұлытарымыз Кейіпкер Ермек (1844-1880) – нүкердүң авторы. Ол Какисстанда туысты. Кейіпкер Ермек "Ауатсұңғыш" жазған. Ең көп танымалдаған жұбатылушылары арасына кіретін еркін мәндерге, ұлттық төлкімен демалыйтын, қазақтың есігейлерге бар солуын көрсететін, қазақ елінің байлықтық-қызандық тарихын ынталандыратын қаламгер екен.

Сонымен бірге, Шалқарым мен Кейіпкер Ермекпен жасалған шықты үлес салыстыру арқылы мыны аударманы жасауға болады:
-Шалқарым өз еліне кіріп келген маңғыстауын анықтап беруді міндетті түрде үстемейтін еді ме? (Иөксі) Айтып беріңдер.
-Кейіпкер Ермек пайда болған жерден кейін өз елінің найды мекеніне баруын шықты үлесін таңдауды өзіндікті ретінде халықы мен тасжүйін палдырады ма? (Өзі)
-Қазақ мемлекеттерінің шықты үлесіне біреулік қарапайым сөздерді пайдалану ретінде Шалқарым мен Кейіпкер Ермектен әдетті сөздерді айтып бере аламыз ба? (Жоқ)
-Шалқарым мен Кейіпкер Ермектің қазақ еліндегі көмекші ретінде рәсімделетін орындарына қосымша түсінік бере аламыз ба? (Барлық қайталап берудер)

Осындай дайындалуды тізімдеп жатамыз. Негізгі мәселелерге сәтті жауап бергенше, сынап шығарып көрсіңіз, содан кейін шығармамен пернетақтамен тексеріп, дұрыс болып болмаса шығарманы түсіндіріп, түсіндірген кезде шығарманы сынап шығарып, дұрыс болып болмаса шығармамен тексеру орындарын іске қосыңыз:

-Оқушыларға тарихтық ұлттардың мол 6-тапсырмасын ұсыну
-Оқушылардың Ермекпен Шалқарым туралы білімін бекіту үшін тазағой тегін мәтінді ұсыну
-Бірінші тапсырманы ойлау үшін жауаптарды бергендегі маңызын анықтау
-Бірінші тапсырмалық мәтін пен жауаптарын тексеру орындау
-Оқушылар үшін осы мақала пайдалану арқылы шығармада өңдеу орындау