1944000-ға тең крахмал молекуласының молекулалық массасындағы құрылымдық бүйіндер саны қанша екенін анықтаңыз

Школьниками биржа эки жағдаймен шегергенімізге қатысамыз: молекулалық масса мен құрылымдық бүйіндер саны туралы білу керек.

Молекулалық масса – бүркітені түсетін болған құрылымдықтар саны) – молекулярлардың атомдарының атомдалық массаларының өз жай бірлестіктері мен жіттік массаларының қосылымы болып табылады. Молекулярларды түсететін атомдар құрылымына жататын бітіршілер (бұдан сала түсететін құрылымдықтарда атомдардың аймақтарына жататын болып табылады) деп атаймыз.

Мысалды айтсақ, крахмал молекуласы бірнеше құрылымдық бүйіндерді мазмұндайды (изофағылардан тулы жатса да). Крахмалда қые-қара өзара байланысты құрылымдықтар байқалады: амилоза мен амилектин. Амилоза – мономолькулярлық құрылымдықты түсетін құрылымдық, амилектин – полимерлік құрылымдық. Амилозаны ат ШЕ молекуласының формула және массасыны пайдасыз анықтауымызға болады. Мысалды айтсақ, Амилоза молекуласының молекулалық масасы 162 г/моль болып табылады.

Амилектінді төменде пішімде көрсетеміз: A_nB_m, ішінде n – амилоза, m – амилектіннің құрылымдық бүйіндерінің саны, А – амилоза атомы, В – амилектін атомы.

Ал 1944000-ға тең крахмал молекуласының молекулалық массасын бұл уақытта табу үшін, 1944000-ты A_nB_m жатқан бүйіндерге айырбастап, қавылдау терезесін пайдаланарымыз.

Сізге ұсынылатын кілемде “крахмал молекуласының молекулалық массасындағы құрылымдық бүйіндер саны қанша екенін анықтаңыз” деп сұрау жасалғанында, бізге құрылымдық бүйіндерге қатып, айырбастап, қостын айтып, өткізгіштіктерді ұсыну-сегізу және олардың сандарынан табу ұсынылады.

Крахмал молекуласының молекулалық массасын өзара байланысты құрылымдықтары бұлақталады: амилозада атомдардың санысы мен амилектінде амилоза атомдарының санысы.

Біз құрылымдықтардың санын тауып, Периодиктік таблицаны пайдаланып, соңына ашықтар санын алып, Бернштейн (Bernstein) азоттауының өзгерушілігін анықтау керек. Бернштейн (Bernstein) азоттауы (N-көшетін) – амилектіннің азоттарының заман ашықтары қорытындысында қалқан болады.

Көшетін азот (N1) атомы көшетінде қылатын ақпақтық атом (С1), оның бір пен бірнеше аймақтан түсіп тұратындықтан, ақпақтық атомды жолынан алып, қалқандарыны өзара байланысты алып жатамыз.

\[С_6H_{10}O_5\rightarrow C_6H_{10}O_5\]

Көшетін азоттар санысы бұлнайы куралды таптымыз:

Курал 1: Амилоза (осы жерде қошетін амилоза) молекуласында таратылған азоттардың көшетіндігінің саны құрылымдық бешпір болуы керек.

Амилозада (осы жерде көшетін) таратылған азоттардың санысы болатын 2 екен.

\[ A=2 \]

Курал 2: Амилоза (осы жерде көшетін) молекуласындағы атомдық тегіндіктердің көшетіндігі азоттай алмасу болып табылады.

Азоттай алмасу өзгерушілері (Хolden, B.L. и др., 20‌0‌‌3 ) азоттауырымдылық жүйесіне соотндған өзгерушілерге түседі. Бізге азоттауырымдылық жүйесін алатын озық мазмұнда автомидат акиметрын пайдалану қажет болмайды.

\[\frac{A}2 \cdot 2 = 1 \]

Мысалды эше қарастыра көрсетіміз:

18 молекуланың масасы – 1 молекуланың масасы
n молекуланың масасы – 1944000 молекуланан ғана сан
1 молекуланың масасы – ?

\[ 18:1 = n:1944000 \]

\[ 1 \cdot n = 18 \cdot 1944000 \]

n -ты ұтымызы көрсеткен жеңілдігімізді тауып, n-ты аз Амилоза молекулаларын саны болатын екенін өзгерісіміз.

\[ n = 18 \cdot 1944000 \]

\[ n = 3,499,200 \]

Сондықтан, 1944000-ға тең крахмал молекуласының молекулалық массасындағы құрылымдық бүйіндер саны 3,499,200 болады.