11-тапсырма. Сөздердің лексика-грамматикалық омонимдерін табып, оларды қарсыластыру арқылы сөйлем жазыңыз. Олардың

Тапсырма: Сөздердің лексика-грамматикалық омонимдерін табып, оларды қарсыластыру арқылы сөйлем жазыңыз. Олардың төменгі сөздері: басы, мені, жасым, кезім, табысым, кіріміз, аты, жатамыз.

Шешім:

1. Басы - сол сөз "бас" деп аталатын кезде, бірінші элемент бағыттағысын анықтатады. Мысалы: "Олар менің мектеп басым", "Кітаптың бірінші беті басы".

2. Мені - бұл "мен" сөзіне қосымша есімдік, көмір сезген деректер менің белгілермізі анықтайды. Мысалы: "Менің ата-анам мені көңілдіктен көріп отыр", "Мектепке қайтғанда мұғалім мені қара бастады".

3. Жасым - бұл "жас" сөзіне қосымша есімдік, менің бөлек жасым анықтайды. Мысалы: "Менің жасым шықты 6 ғыл", "Оның ата-анасы менің жасымға деген құрметімді анықтады".

4. Кезім - сол сөз "кеңістігінде" діктеймен қосымша жатса, бір мәндігін анықтайды. Мысалы: "Қосымша ойын кезімде өтеді", "Көкүлек көркем кезімде ағаштарға асып келеді".

5. Табысым - "табу" сөзіне қосымша "сым" деген жаттығу жолын анықтайды, нәтижені білумен айқындау жасауға міндетті еді. Мысалы: "Сіз табысыңызды жүгіріңіздер ба?", "Осылайша иісті белгілеуді таптымыз".

6. Кіріміз - "кіріу" сөзіне қосымша "ыз" деген жаттығу жолын анықтайды, бір мәнге кіру жолын көрсетеді. Мысалы: "Біздің ойындарға кірімізге дайын болыңыз", "Әдетте осы қорда жерлерге кіріміз алмайды".

7. Аты - бұл "ат" сөзіне қосымша есімдік, қазақша тілдегі "ат" деген "адаулет" атауын анықтайды. Мысалы: "Кейінгі газета аты «Жас Орда»", "Музыкалық кезденің аты "Шекспір Көркемі"".

8. Жатамыз - "жату" сөзіне қосымша "умылдау" деген көмір сезген затты анықтайды. Мысалы: "Күнорын желенгенде байқай шындайы жатамыз", "Біз қарқанның бұрылысында жатамыз".

Сол 11-тапсырманы орындау үшін сөздердің лексика-грамматикалық омонимдерін анықтау және мұндай омонимдерді қарсыластыру арқылы шығарма жазуыңыз керек.